Onderzoek
Er zijn verschillende onderzoeken uitgevoerd om het effect van Smaaklessen te onderzoeken en het lesmateriaal te evalueren. Hieronder staan de belangrijkste onderzoeken.
Smaaklessen eerste effectieve lesprogramma over voeding
Mede op basis van de verschillende onderzoeken is Smaaklessen opgenomen in de interventiedatabase met erkende interventies van het Centrum Gezond Leven (CGL). Smaaklessen is hier beoordeeld als 'Eerste aanwijzingen voor Effectiviteit'. Hiermee is Smaaklessen het eerste landelijke lesprogramma over voeding op de basisschool op dit niveau.
De erkenning Eerste aanwijzingen voor Effectiviteit is verkregen op basis van resultaten uit twee effectstudies. De gevonden effecten liggen op het gebied van smaakontwikkeling, uitproberen van producten en kennis over gezonde voeding. De verrijking van het lesprogramma met een Smaakmissie beoordeelt de commissie als veelbelovend om de effectiviteit van het lesprogramma verder te verhogen.
Meer informatie over de ontwikkelingen van Smaaklessen in de afgelopen jaren en de plannen voor de toekomst staan in het overzichtsartikel van het Education and Health journal, december 2017.
Procesevaluatie (2021)
In 2021 is er een kwantitatieve en kwalitatieve procesevaluatie uitgevoerd onder leerkrachten en leerlingen naar het gebruik en de waardering van Smaaklessen, Smaakmissies en het lesportaal Chef!.
Smaaklessen, Smaakmissies en het lesportaal Chef! worden door leerkrachten zeer goed beoordeeld. Zowel Smaaklessen als Smaakmissies sluiten volgens leerkrachten goed aan bij de belevingswereld van kinderen. Het lesportaal Chef! wordt aantrekkelijk bevonden. De vormgeving van het lesmateriaal en de heldere handleiding maakt het aantrekkelijk en makkelijk om het lesmateriaal te gebruiken. Leerlingen waarderen vooral het doen van proefjes en quizzen.
Effectonderzoek Smaaklessen (2020)
Smaaklessen blijkt, net zoals het effectonderzoek in 2016, opnieuw effectief in het verhogen van kennis over gezonde voeding. Kinderen weten na afloop van Smaaklessen meer over gezond en duurzaam eten. Een half jaar na de lessen is dit kenniseffect nog steeds aanwezig.
Uit onderzoek blijkt ook dat Smaaklessen een stimulerend effect heeft op de groente- en fruitconsumptie, vooral bij kinderen die thuis minder gestimuleerd worden om gezond te eten.
- Wetenschappelijk artikel over de effecten (2020) - Wetenschappelijk artikel over de rol van ouders/verzorgers binnen voedseleducatieprogramma's (2020) - Infographic
Procesevaluatie (2017)
Vanuit Steunpunt Smaaklessen is in 2017 een kwantitatieve en kwalitatieve procesevaluatie uitgevoerd onder leerkrachten, leerlingen en uitleenpunten naar het gebruik en de waardering van Smaaklessen en Smaakmissies.
Smaaklessen en Smaakmissies worden door zowel leerkrachten als leerlingen zeer goed beoordeeld. Succesfactoren zijn de volledigheid van de thema’s die aan bod komen. Zowel Smaaklessen als Smaakmissies spreken kinderen aan doordat het zo goed aansluit bij de belevingswereld. De vormgeving en de compleetheid van het lesmateriaal en handleidingen maakt het makkelijk te gebruiken. Bij Smaakmissies wordt de combinatie tussen theorie en praktijk waardevol gevonden.
Effectonderzoek Smaaklessen (2016)
Smaaklessen helpt kinderen bij de ontwikkeling van een verantwoord eetpatroon. Uit onderzoek blijkt dat kinderen na afloop van Smaaklessen meer weten over gezond en duurzaam eten. Een half jaar na de lessen is dit kenniseffect nog steeds aanwezig. Dit in tegenstelling tot kinderen die de Smaaklessen niet volgden. Daarnaast prikkelen Smaaklessen kinderen met voeding bezig te zijn en creëren een sociale norm die hen stimuleert onbekende producten te proeven en gezonder te gaan eten. Kinderen gaan er dankzij Smaaklessen meer op letten of ze gezond en gevarieerd eten. Het bewustzijns-effect neemt toe naarmate ze meer lessen volgen. - Promotieonderzoek Smaaklessen (Proefschrift, 2016) - Wetenschappelijk artikel over de effecten (2014 - Evaluatie van Smaaklessen (2013)
Procesevaluatie (2014)
Vanuit Steunpunt Smaaklessen is in 2014 een kwantitatieve en kwalitatieve procesevaluatie uitgevoerd onder leerkrachten, leerlingen en uitleenpunten naar het gebruik en waardering van de nieuwe versie van Smaaklessen.
De inzet en waardering van Smaaklessen is hoog. Smaaklessen wordt vooral projectmatig ingezet. Een groot verbeterpunt is de toevoeging van digitaal lesmateriaal. Leerkrachten zijn tevreden over de uitvoerbaarheid, aantrekkelijkheid van het lesmateriaal en de aansluiting bij de Smaaklessen. Leerlingen zijn enthousiast over Smaaklessen en leerden dat ze meer lusten dan ze denken. De uitleenpunten vinden de Smaakleskist functioneel in uitleen. Een aandachtspunt is de manier van inpakken.
Procesevaluatie (2010/2011)
In het schooljaar 2010/2011 heeft onderzoeksbureau Rescon een procesevaluatie voor Smaaklessen uitgevoerd. Hieruit bleek dat Smaaklessen hoog wordt gewaardeerd. Docenten vinden Smaaklessen praktisch en makkelijk toepasbaar. Docenten gaven aan een stijging in kennis en bewustwording bij leerlingen waar te nemen. Ook leerlingen zelf gaven aan dat ze meer aandacht hebben voor voeding en voedsel en dat ze meer lustten. Belangrijke verbeterpunten uit dit onderzoek zijn dat Smaaklessen meer gebruik moet maken van digitale leermiddelen en dat scholen onvoldoende tijd hebben om Smaaklessen uit te voeren. De vernieuwde versie van Smaaklessen (sinds 2013 beschikbaar) speelt hierop in door gebruik te maken van kortere lessen en een ondersteunende module voor het digitale schoolbord.
Smaaklessen beproefd: een formatieve procesevaluatie (2008)
In 2008 heeft het Voedingscentrum Nederland een procesevaluatie voor Smaaklessen uitgevoerd. Leerkrachten en leerlingen zijn enthousiast over Smaaklessen als geheel en vinden vooral het proeven en proefjes doen heel leuk. Hiermee lijkt Smaaklessen een goede manier om basisschoolleerlingen te laten kennismaken met voeding, voedsel, herkomst, gezondheid en smaak.
Biefstuk komt niet van de kip (2008)
In 2008 is door het Landbouw Economisch Instituut een onderzoek uitgevoerd over hoe kinderen omgaan met voedselkeuze en herkomst en gezondheid van voedsel. Er is gemeten hoeveel interesse kinderen hebben in voedsel en hoeveel zij er van weten. Kinderen die Smaaklessen hebben gevolgd hebben meer kennis over consumentenvaardigheden en herkomst van producten.
